Viện Địa lí nhân văn phối hợp thực hiện dự án hợp tác nghiên cứu khoa học quốc tế “Các ảnh hưởng giao thoa của ô nhiễm không khí tới thế giới việc làm của các nhóm lao động phi chính thức ở các làng nghề tại Hà Nội, Việt Nam” 28/06/2022

   Dự án do Viện Địa lí nhân văn và Viện Nghiên cứu Con người phối hợp với Trung tâm Phát triển Sáng tạo xanh thực hiện trong khuôn khổ chương trình “Các nghiên cứu trường hợp về các ảnh hưởng giao thoa của ô nhiễm không khí tới thế giới việc làm của các nhóm lao động dễ bị tổn thương, bao gồm phụ nữ và thanh niên ở khu vực Đông Nam Á” của Viện Môi trường Stockholm (Thụy Điển) và Tổ chức Lao động Quốc tế. Chương trình được thực hiện trong giai đoạn 2020 - 2022 và dự án tại Việt Nam được thực hiện từ tháng 11 năm 2021 đến tháng 6 năm 2022 với sự tài trợ của Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc tế (Canada).

        Trong khuôn khổ dự án tại Việt Nam, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn môi trường làng nghề của Hà Nội để thực hiện nghiên cứu về các ảnh hưởng giao thoa của ô nhiễm không khí đối với thế giới việc làm của các nhóm lao động phi chính thức. Hoạt động sản xuất tại các làng nghề có đóng góp đáng kể vào việc phát triển kinh tế và tạo công ăn việc làm ở Việt Nam, đặc biệt đối với một số lượng lớn lao động thuộc khu vực kinh tế phi chính thức với sự đa dạng về giới tính và nhóm tuổi, trình độ học vấn và kỹ năng. Tuy nhiên, các hoạt động của làng nghề cũng là một trong những nguồn gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường, dẫn đến tình trạng lao động phi chính thức tại các cơ sở sản xuất làng nghề phải đối mặt với nguy cơ và rủi ro làm việc và sinh hoạt trong môi trường ô nhiễm.

        Nhóm nghiên cứu tập trung vào sự giao thoa giữa các yếu tố về giới tính và độ tuổi đối với tác động của ô nhiễm không khí đến các nhóm đối tượng này thông qua các phương pháp nghiên cứu định tính chuyên sâu dựa trên nguyên tắc nghiên cứu toàn diện có sự tham gia như phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm, quan sát, viết nhật ký lao động, các câu chuyện hình ảnh,... Ba làng nghề tại Hà Nội được lựa chọn, bao gồm: làng nghề sơn mài ở xã Duyên Thái (huyện Thường Tín), làng nghề làm hương và làng nghề tái chế ở xã Quảng Phú Cầu (huyện Ứng Hòa). Nhóm nghiên cứu đã khảo sát, phỏng vấn sâu và thu thập thông tin từ chính quyền địa phương và người lao động tại các làng nghề, và đại diện các cơ quan quản lý, các nhà hoạch định chính sách thuộc các Bộ ngành và các tổ chức xã hội dân sự có liên quan.

        Ngày 28 tháng 4 năm 2022, Hội thảo chia sẻ các kết quả nghiên cứu chính của dự án đã được tổ chức với sự chủ trì của PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người, TS. Nguyễn Song Tùng - Viện trưởng Viện Địa lí nhân văn và PGS.TS. Phạm Văn Lợi - Viện trưởng Viện Khoa học môi trường (Tổng cục Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường). Hội thảo đã thu hút sự tham gia của các nhà khoa học trong và ngoài Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến đối với đại diện của Viện Môi trường Stockholm và Tổ chức Lao động Quốc tế. Tại hội thảo, đại diện nhóm nghiên cứu đã giới thiệu khái quát về vấn đề nghiên cứu, phương pháp luận và khung lý thuyết của nghiên cứu, trình bày tóm tắt các kết quả nghiên cứu sơ bộ về tình trạng ô nhiễm không khí ở làng nghề, ảnh hưởng giao thoa của các yếu tố đến tình trạng người lao động phi chính thức tiếp xúc với ô nhiễm không khí và vai trò của các bên có liên quan trong việc quản lý chất lượng không khí và kiểm soát ô nhiễm không khí, qua đó đưa ra một số khuyến nghị chính sách. Các kết quả đã nhận được ý kiến đóng góp từ GS.TS. Trịnh Duy Luân (Hội Xã hội học Việt Nam), PGS.TS. Nguyễn Thị Hà (Khoa Môi trường - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQGHN), TS. Chử Thị Lân (Viện Khoa học Lao động và Xã hội - Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) và các chia sẻ từ các nhà khoa học quan tâm đến các hoạt động của dự án.

Hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu của dự án (ngày 28/4/2022 tại Hà Nội)

        Tại hội thảo, dự án đã ra mắt sách ảnh “Ô nhiễm không khí và thế giới việc làm của người lao động phi chính thức tại các làng nghề Hà Nội” là tập hợp các bức ảnh được chọn lọc từ hơn 600 bức ảnh được chụp tại ba làng nghề nghiên cứu điểm của dự án nhằm phản ánh công việc và trải nghiệm của họ với ô nhiễm không khí, các biện pháp bảo vệ khỏi tác động của ô nhiễm không khí tại các làng nghề nơi họ làm việc.

        Ngày 24 tháng 5 năm 2022, dự án đã tổ chức Hội thảo bàn tròn chính sách nhằm trao đổi và thảo luận chuyên sâu về các vấn đề chính sách liên quan đến kiểm soát ô nhiễm không khí, an toàn lao động và an sinh xã hội cho nhóm lao động phi chính thức tại các làng nghề ở Hà Nội. Hội thảo đã thu hút sự tham gia của các nhà quản lý, các chuyên gia và các nhà khoa học trong và ngoài nước theo hai hình thức trực tiếp đối với đại biểu trong nước và trực tuyến đối với đại diện của Viện Môi trường Stockholm và Tổ chức Lao động Quốc tế. Tại hội thảo, báo cáo chính sách liên quan đến các vấn đề về ô nhiễm không khí và chính sách kiểm soát ô nhiễm không khí làng nghề, các vấn đề an toàn lao động và chính sách đảm bảo an toàn lao động trong bối cảnh ô nhiễm không khí làng nghề, các vấn đề an sinh xã hội và chính sách đảm bảo an sinh xã hội cho các nhóm lao động phi chính thức tại làng nghề đã nhận được sự chia sẻ từ GS.TS. Đặng Nguyên Anh - Nguyên Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, GS.TS. Đặng Kim Chi - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Hương - Nguyên Viện trưởng Viện Lao động và xã hội - Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, GS.TS. Nguyễn Tuấn Anh - Phó Trưởng khoa Khoa Xã hội học - Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn- ĐHQGHN, PGS.TS. Nguyễn Ngọc Bích - Trưởng khoa Khoa Sức khỏe môi trường nghề nghiệp - Đại học Y tế Công cộng, TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường… cùng các đại biểu và các nhà khoa học tham dự.

Hội thảo bàn tròn chính sách của dự án (ngày 24/5/2022 tại Hà Nội)

        Sau hai hội thảo, nhóm nghiên cứu đã hoàn thiện và công bố chính thức các sản phẩm của dự án bằng hai ngôn ngữ Việt và Anh trên website của các đơn vị có liên quan.

        Chi tiết xem tại đường link:

Báo cáo kết quả dự án (tiếng Việt): 

http://ihs.vass.gov.vn/noidung/htquocte/Lists/DoiTac/View_Detail.aspx?ItemID=46

Báo cáo kết quả dự án (tiếng Anh):

 http://ihs.vass.gov.vn/noidung/htquocte/Lists/DoiTac/View_Detail.aspx?ItemID=47

Sách ảnh photobook: 

http://ihs.vass.gov.vn/noidung/htquocte/Lists/DoiTac/View_Detail.aspx?ItemID=42

Photoblog 1: 

http://ihs.vass.gov.vn/noidung/htquocte/Lists/DoiTac/View_Detail.aspx?ItemID=43

Photoblog 2: 

http://ihs.vass.gov.vn/noidung/htquocte/Lists/DoiTac/View_Detail.aspx?ItemID=44

 

Lê Hồng Ngọc